شرح التعرف لمذهب التصوف ( جلد اول / دوم / چهارم / پنجم )

درباره کتاب

«شرح التعرف لمذهب التصوف» کهن‌ترین متن صوفیانه به زبان فارسی است و در واقع، می‌توان آن را دایرهالمعارف تصوف قلمداد کرد. بررسی موشکافانه نکته‌های دقیق شریعت و طریقت در ۶۸ باب محتوای این کتاب را شکل می‌دهد.«شرح تعرف» را ابوابراهیم اسماعیل مستملی بخاری نوشته و خود در سال ۴۳۴ هجری درگذشته‌است.

مستملی بخاری انگیزه خود را از نوشتن «شرح تعرف» تبرک به سخن پیران متقدم عنوان کرده‌است. مستملی بخاری در واقع کتاب «التعرف لمذهب اهل التصوف» نوشته ابوبکر محمد بخاری کلاباذی، صوفی و فقیه حنفی قرن چهارم، را شرح کرده‌است.  «نورالمریدین و فضیحهالمدعین»، «نورالمریدین شرح تعرف لمذهب التصوف» و »کشف المحجوب شرح التصوف» از دیگر نام‌های کتابند.

التعرف از اقلیم فرهنگی بخارا برخاسته است؛ شرح التعرف نیز به همان اقلیم فکری و فرهنگی نسبت دارد و سخت درخور توجه است که نسخه حاضر هم به همان اقلیم زبانی و فرهنگی ارتباط دارد. این نسخه نسخه‌ای است بسیار ارزشمند که نه تنها به لحاظ متن شناسی شرح التعرف از ارجحیت و اهمیت بسیار برخوردار می‌نماید بل به اعتبار گونه شناسی نسخه‌های کنهن عرفانی(/خانقاهی) و آداب نسخه پردازی در میان عارفان قرن پنجم و به جهت گونه شناسی گونه‌های زبان فارسی خراسانی سزاوار تأمل جدی و اجتهادی است، خاصه که به لحاظ تاریخ نسخه پردازی مولفات و نگارش‌های دیرینه پارسی، دومین نسخه موجود، پس از یگانه نسخه الابنیه عن حقایق الادویه، به خط ادیب و لغوی مشهور: علی بن احمد اسدی طوسی در ۴۴۷ ه. محسوب می‌شود و به منظور دریافت اشتراکات و همسانی‌ها و دگرسانی‌ها و افتراقات در گونه‌شناسی تاریخی گونه‌های نسخ خطی فارسی، از اهمیتی بسیار در قلمرو تحقیقات نسخه شناسی و پیوند آن با متن شناسی برخوردار است.