زندگی من در هفتاد سال تاریخ معاصر ایران ( خاطرات سرهنگ احمد اخگر )

درباره کتاب

احمد فرسیو، مشهور و متخلص به اخگر لاریجانی، در سال ۱۲۶۷ خورشیدی در تهران دیده به جهان گشود. پدرش، حاجی میرزا ابراهیم آملی معروف به ملاباشی از روحانیون مطلع و مجتهد بود که علاوه بر معلمی، کتابدار مدرسه سپهسالار نیر بود. مادر و پدر اخگر اهل روستای ایرا، از توابع لاریجان مازندران بودند.
  
او تحصیلات مقدماتی را از سال ۱۲۷۵ در مکتب‌خانه آغاز کرد. مقدمات عربی را نزد پدرش و بخشی از آن را نزد شیخ احمد مکتبدار و سپس نزد سید بابا پیش‌نماز و میرزا اسدالله یزدی در مسجد سپهسالار آموخت و پس از یک سال و نیم به مدرسه ادب رفت و در سال ۱۲۸۰ وارد مدرسه دارالفنون گردید و چهار سال در رشته نظام این مدرسه مشغول فراگیری تعلیمات جدید شد.
 
اخگر همزمان با جنبش مشروطه به صف مشروطه‌خواهان پیوست و در واقعه میدان توپخانه (۹ ذی‌القعده ۱۳۲۵) به اتفاق دیگر آزادیخواهان، در مسجد سپهسالار متحصن شد و ضمن سخنرانی، مجاهدان را مشق نظامی داد.پس از فتح تهران، در سال ۱۲۸۸ با درجه نایب سومی وارد ژاندارمری شد ، ولی پس از شش ماه از آنجا استعفا کرد. او مدت کوتاهی در اداره محاسبات باغات دولتی، محاسب بود و مدتی نیز به تحصیل در خارج از کشور پرداخت.
 
در سال ۱۲۹۰ مجددا وارد خدمت نظام گردید و پس از اتمام دوره با درجه وکیل اولی، ریاست یکی از گروهانهای پیاده نظام را برعهده گرفت. اخگر از جمله افسران ایرانی مورد توجه مورگان شوستر بود که در سال ۱۲۹۰ به خدمت گرفته شد. او در سال ۱۲۹۲ به درجه نایب اولی ارتقا یافت و تا اواخر همان سال در ورامین ماموریت داشت. تاسیس مدرسه احمدیه در این شهر از جمله فعالیتهای وی در این دوران است. در همین سال، اخگر در مدرسه صاحب‌منصبان به تحصیل پرداخت و یک‌سال بعد به درجه سلطان دومی ارتقا یافت.
 
اخگر در سال ۱۲۹۴ به دستور یالمارسن سوئدی، راهی جنوب کشور شد و چند ماه حاکم نظامی کازرون بود . او همچنین در این زمان از طرف حزب دموکرات، ماموریت بازرسی حوزه‌های حزبی را در شیراز به عهده داشت.وی در ۱۴ آبان ۱۲۹۴ همراه با تعدادی از اعضای حزب دموکرات و افسران ژاندارمری گروهی به نام “کمیته ملی حافظین استقلال ایران” را تشکیل داد که مهم‌ترین اقدام این گروه دستگیری فردریک اوکانر، کنسول انگلستان در شیراز بود.او در سازمان دادن به حرکت خودجوش اهالی فارس برای مقابله با تجاوز انگلستان به بوشهر، نقش مهمی داشت تا آنجا که با پای پیاده به عزم بغداد روانه غرب ایران گشت اما به علت محاصره بودن اکثر مسیرها توسط نیروهای انگلیسی ، پس از گذشت از مسیرهای صعب‌العبور خود را به نیروهای دولت موقت نظام‌السلطنه رسانید و همراه افسرانی چون محمدتقی پسیان با دولت موقت همکاری نمود و ظاهرا در همین دوران یکی از دیدگان خود را از دست داد. در سال ۱۲۹۹ احمد شاه، به‌ پاس زحمات اخگر، نشان شیر و خورشید به وی اعطا کرد.
 
پس از خاتمه جنگ جهانی اول، فعالیتهای احمد اخگر بیش از پیش سیاسی شد . وی در سال ۱۳۰۲ در دوره پنجم قانون‌گذاری، از بوشهر به نمایندگی مجلس شورای ملی انتخاب گردید. اخگر به اتفاق سیزده تن از نمایندگانن همفکر خود، با امضای موافقت‌نامه‌ای، فراکسیون اقلیت مجلس را در مخالفت با جمهوریخواهی ، تشکیل دادند. اعضای این فراکسیون در مخالفت با رضا خان و ازدیاد قدرت او اتفاق نظر داشتند و در ۷ مرداد ۱۳۲۰ به رهبری آیت‌الله سید حسن  مدرس، رضا خان را که در آن زمان رئیس الوزرا بود، استیضاح کردند. موضع سیاسی اخگر پس از این ماجرا به تدریج تغییر کرد، نخست از فراکسیون اقلیت فاصله گرفت سپس تا حدودی به رضا خان متمایل شد و از مدرس جدا شد و به دار و دسته داور پیوست و در مجلس پنجم به انقراض قاجاریه رای داد.
با آغاز سلطنت رضا شاه و تغییر سیاست داخلی ایران، اخگر از فعالیت سیاسی کناره‌گیری کرد. وی در اسفند ۱۳۰۴ مجددا وارد ارتش شد و ریاست نظام وظیفه غرب را تا سال ۱۳۱۳ برعهده داشت. او در این دوره غیر از موارد معدودی از قبیل تغییر لباس، که در موافقت با آن موضع گرفت، بیشتر همّ خود را معطوف فعالیتهای فرهنگی کرد.پس از اشغال ایران توسط متفقین در شهریور ۱۳۲۰، انگلیسیها به بهانه اینکه اخگر با آلمانیها همدست بود وی را دستگیر و زندانی کردند. اخگر در دوران اسارت، به تهیه دیوان شعر و نگارش کتابی درباره فن و قواعد شعر پرداخت . وی در مرداد ۱۳۲۴ از زندان آزاد شد و در همین سال مجله اخگر را منتشر کرد و در ۱۴ مرداد ۱۳۲۶ بازنشسته گردید و ریاست کانون وکلای مدافع ارتش را برعهده گرفت.
 
اخگر همزمان با ملی شدن صنعت نفت ، بار دیگر پا به عرصه فعالیتهای سیاسی گذارد و در سال ۱۳۳۱ از طرف مردم بوشهر به نمایندگی دوره هفدهم مجلس شورای ملی انتخاب گردید. اخگر در ۲۶ تیر ۱۳۳۱ به اتفاق عده‌ای از نمایندگان، فراکسیون نهضت ملی را تشکیل داد و همچون سایر نمایندگان عضو فراکسیون نهضت ملی به طرفداری از مصدق در مجلس متحصن شد و با صدور اعلامیه، پشتیبانی خود را از دولت مصدق اعلام نمود.
 
پس از وقایع ۳۰ تیر ۱۳۳۱، اخگر در مخالفت با حکومت نظامی در مجلس نطق کرد . سپس به واسطه فعالیتهای مطبوعاتی، مجلس، او را به همراه چند تن برای دادن نظر کارشناسی جهت اصلاح قانون مطبوعات معرفی کرد. وی برای جلوگیری از صفوف جبهه ملی تلاش بسیار کرد و در ۲۴ تیر ۱۳۳۲ همراه با سایر نمایندگان فراکسیون نهضت ملی در حمایت از دکتر مصدق از نمایندگی استعفا داد.
 
اخگر در بهمن ۱۳۳۲، قبل از انتخابات دوره دوم مجلس سنا، جمعیت تامین آزادی انتخابات را تاسیس کرد و از طرف نهضت مقاومت ملی به عنوان یکی از سیزده نامزد این جمعیت معرفی شد ، او از وزارت کشور تقاضای برگزاری گردهمایی انتخاباتی کرد ولی از طرف حکومت نظامی دستگیر شد و به زندان افتاد و پس از خلاصی از زندان گوشه‌گیر و تحت مراقبت و تعقیب ساواک قرار گرفت.فعالیتهای سیاسی وی از این پس تقریبا خاتمه یافت و تنها در انتخابات مجلس بیست و یکم، از طرف جبهه ملی ، به نمایندگی بوشهر معرفی شد؛ اما پس از مدتی این جبهه در اعتراض به فرمایشی بودن انتخابات آن را تحریم کرد. لیکن باز هم از فعالیت باز نایستاد و..