تاریخ مشروطه ایران / تاریخ هیجده ساله آذربایجان ( دو جلد )

درباره کتاب

کتاب تاریخ مشروطه ایران نوشته احمد کسروی در سال ۱۳۱۹ خورشیدی به چاپ رسید. این نبشته برجسته‌ترین سند نوشته شده دربارهٔ رویداد مشروطه و چند و چون آن می‌باشد و حتی در زمانی که نوشته‌های کسروی ممنوع شمرده می‌شود این نوشتار همچنان آبشخور و گواه پژوهش‌های تاریخی است. کسروی (زادهٔ ۱۲۶۹ ه‍.ش) در زمان انقلاب مشروطه و محاصره تبریز، خود ساکن این شهر بوده و وقایع بسیاری را از نزدیک روایت می‌کند. این کتاب توسط ایوان سیگل به انگلیسی نیز ترجمه شده‌است.

تاریخ مشروطه ایران به پیشامدهای میان سال‌های ۱۲۸۴ تا ۱۲۸۸ ه‍.ش (شکست استبداد صغیر و فتح تهران) می‌پردازد. کتاب تاریخ هجده ساله آذربایجان نیز دنباله این کتاب بوده و با مرگ شیخ محمد خیابانی در ۱۲۹۹ پایان می‌یابد. کسروی نوشتن این تاریخ را نخست از ماهنامه‌ای به نام پیمان آغاز کرد.

کسروی انگیزه‌های زیر را برای نگارش این نوشته برمی‌شمرد:

1. : «سی سال گذشت و یکی از آنان که در جنبش پا در میان داشته بود یا خود می‌توانست آگاهیهایی گرد آورد به نوشتن آن برنخاست، و من دیدم داستان‌ها از میان می‌رود و در آینده کسی گرد آوردن آن‌ها نخواهد توانست. یک جنبشی که در زمان ما رخ داده، اگر ما داستان آن را ننویسیم دیگران چگونه خواهند نوشت؟!…»
2. بررسی رازهای ناکامی جنبش
3. شناساندن قهرمانان راستین و پیشگیری از واژگونه نمایی تاریخ
4. پیشگیری از چسباندن این جنبش به بیگانگان
5. یاداوری کوشش کسانی که در آینده کنار گذارده شدند.
6. پیشگیری از نوشته شدن تاریخ میهن به دست بیگانه
7. و سرانجام درد فراموشی ایرانیان