فهرست بناهای تاریخی و اماکن باستانی ایران

درباره کتاب

این فهرست شامل آن قسمت از بناها و امکنه تاریخی است که از بدو تشکیل اداره کل باستان‌شناسی تا زمان نگارش این کتاب بر طبق قانون و آیین‌نامه حفظ آثار عتیقه به‌تدریج در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است؛ از این‌رو این رساله شامل کلیه بناهای تاریخی و اماکن و اتلال باستانی ایران نمی‌باشد.

در این فهرست افزون بر بناهای تاریخی برای معرفی اتلال و سایر اماکن باستانی که در حقیقت معتبرترین اسناد تاریخی کشور می‌باشند، فهرستی دیگر تنظیم و برای اطلاع مشتاقان و علاقمندان به شناسایی قدمت تاریخی این مرزوبوم در پایان کتاب با ذکر نام و موقعیت جغرافیایی هر یک درج گردیده است.

همانگونه که از نام کتاب پیداست به معرفی بناهای تاریخی و اماکن باستانی ایران میپردازد . کاوشهای علمی در تپه سیلک ، مقایسه این آثار با سایر گنجینه‌های باستانی مانند اراضی موسیان و کیان نهاوند و تپه خصار دامغان و دیگر جاها ، الواح گلی و ارزش تاریخی آنها ، ‌مفاد متن این الواح ، شرحی بر ساختمان آتشکده ساسانی واقع در “نیاسر” کاشان و آثار حجاری در ارتفاعات نزدیک به این آبادی ، بررسی گورستان قدیمی “خت سرخ” ـ آثار بجای مانده از دوران‌های بعدازاسلام در کاشان ، ‌بررسی و مطالعه ساختمان مسجد میدان از قرن نهم هجری: تاریخچه بررسی فضاها و المانهای معماری و تزئیناتی ، کتیبه‌ها ، ‌احکام نقرشده برروی سنگ ،‌کاشی کاری‌ها ، ‌منبر ، آرامگاه و سنگ مقبره‌بانی مسجد…

در سال ۱۳۰۴ به همت تعدادی از رجال فرهنگی، انجمن آثار ملی شکل گرفت و اساسنامه آن منتشر شد. بر اساس مواد این اساسنامه دولت وقت در ۲۵ مهر ۱۳۰۶، آندره گدار فرانسوی را به عنوان مدیر باستان شناسی در ایران استخدام کرد. او در سال ۱۳۰۸ در ایران شروع به کار کرد. در ۱۲ آبان ۱۳۰۹ قانون عتقیقات به تصویب مجلس رسید. بر اساس ماده اول این قانون، تمامی آثار و ابنیه تا پایان دوره قاجار اعم از آثار منقول و غیر منقول، جزو آثار ملی محسوب می شوند. بر اساس همین قانون باید بخشی از آثار مکشوفه در حفاری های علمی و تجاری در موزه نگهداری شوند. در زمان وزارت علی اصغر حکمت، تأسیس موزه ای در تهران در میدان مشق به تصویب رسید و در سال ۱۳۱۳ ش، نقشه بنای موزه ایران باستان توسط آندره گدار آماده و در نهایت موزه ایران باستان در سال ۱۳۱۶ش ساخته و افتتاح شد.

در سال ۱۳۴۳ وزارت فرهنگ و هنر تأسیس و مدیریت های مختلفی در قلمرو میراث فرهنگی همچون اداره کل موزه ها، مرکز باستان شناسی ایران، دفتر آثار تاریخی، اداره کل موزه های سنتی، موزه ایران باستان، اداره کل بناهای تاریخی، سازمان حفاظت از آثار باستانی و… تشکیل شد.