آنکه گفت : آری و آنکه گفت : نه

توضیحات

برشت ابتدا با الهام از نمایشنامه ای ژاپنی به نام «تانیکو ، Taniko» که نخست به زبان انگلیسی و سپس به زبان آلمانی درآمده بود، نمایشنامه ای آموزشی به نام «آنکه گفت آری» نوشت. این نمایش که بصورت اپرا برای آموزشگاهها نگاشته شده بود، به سال ۱۹۳۰ در «موسسۀ آموزشی برلن» و پس از آن در سایر آموزشگاههای این شهر و سایر شهرهای آلمان به روی صحنه آمد.

این نمایشنامه با اصل ژاپنی آن چندان تفاوتی نداشت و سراسر رمز و عرفان بود، بدین خلاصه که: نوجوانی ژاپنی عازم «زیارت» می شود تا برای سلامت مادر خود دعا کند. اما این زیارت به سفری برای مطالعه و تحقیق تبدیل می شود که هدف آن، هم جستجوی داروست و هم تحصیل حکمت و معرفت. عشق به مادر که قلب قهرمان نوسال ژاپنی را سرشار کرده است مرگ او را ایجاب می کند.

این اپرا با انتقاد و گفتگوهای شدید مردم مواجه شد؛ حتی کسانی که نمایش برای آنان تنظیم شده بود نیز ناخشنود بودند. به دنبال این گفتگوها، برشت در همان سال دو اثر دیگر در همین زمینه نگاشت که ترجمۀ آنها را در اینجا می آوریم. این هر دو با اپرای نخستین تفاوتی اساسی دارد. توجیه گفتن «آری»، در همان حالی که امکان گفتن «نه» نشان داده می شود، از صورت تجرید بیرون می آید و نکته ای عینی و محسوس می گردد.