شرح مصور تخت جمشید

توضیحات

دکتر علیرضا شاپور شهبازی در ۱۳ شهریور ماه سال ۱۳۲۱ در خانواده‌ای مذهبی در شیراز به دنیا آمد. وی پس از طی تحصیلات مقدماتی در سال ۱۳۴۲ در رشته تاریخ از دانشگاه شیراز فارغ‌التحصیل شد و رتبه اول را در رشته تاریخ و جغرافیا کسب کرد. علاقه وی به تاریخ و ادبیات باعث گردید در سال ۱۳۴۷ موفق به دریافت مدرک کارشناسی ارشد در رشته باستان‌شناسی آسیای غربی از دانشگاه لندن گردد .پس از اتمام دوره فوق لیسانس به ایران بازگشت و خدمت سربازی خود را در مقام استاد تاریخ در دانشگاه شیراز سپری کرد. در طول سالهای فعالیتش در دانشگاه شیراز سه کتاب به رشته تحریر درآورد. کوروش بزرگ که در سال ۱۳۴۹ برنده جایزه بهترین کتاب سال گردید و اولین کتاب تحقیقی وی محسوب می شود، جهانداری داریوش بزرگ و شاهزاد ه هخامنشی: کوروش جوان کتابهای بعدی وی می باشند که تحت نظارت دانشگاه شیراز به چاپ رسیدند. ترجمه مشترک کتاب نقوش اقوام شاهنشاهی بنابر حجاری های پلکان آپادانای تخت‌جمشید با همکاری خانم خوبنظر کتاب بعدی وی می‌باشد. پذیرش بورسیه دانشگاه لندن موجب گردید وی به دانشگاه لندن اعزام گردد و رشته باستان‌شناسی را در مقطع دکترا به اتمام رساند. یادمان‌های ایرانی و لیکیه‌ای رساله پایان‌نامه وی در مقطع دکترا است که در سال ۱۳۵۲ به زبان انگلیسی به چاپ رسید.
وی در سال ۱۳۵۳ بنداد تحقیقات هخامنشی را در تخت‌جمشید تاسیس کرد. تاسیس بنداد تحقیقات هخامنشی به سرپرستی وی موجب گردید تا به طور گسترده کارهای اجرایی، پژوهشی و مرمتی در تخت‌جمشید دنبال گردد. انجام کارهای تعمیراتی و باستان‌شناسی، فعالیتهای فرهنگی از طریق تالیف و انتشار کتابهایی چون شرح مصور تخت‌جمشید به چهار زبان زنده دنیا، شرح مصور نقش رستم، و پژوهشهای هخامنشی از جمله این کتابها است. گسترش و مجهزترکردن کتابخانه تخت‌جمشید در زمینه هنر و باستان‌شناسی و اجرای طرحهای حفاظتی و مسایل مربوط به حریم تخت‌جمشید نیز از جمله کارهای بزرگی است که وی در تخت‌جمشید انجام داد. علاوه بر تالیف کتابهای نامبرده وی مقالاتی نیز در همین سالیان در چندین مجله معتبر داخلی و خارجی به رشته تحریر درآورد.
دکتر شهبازی در سال ۱۳۵۸ به آلمان مهاجرت کرد و ضمن تدرسی در دانشگاه گوتینگن آلمان پایان‌نامه فوق دکتری خود را با عنوان تاریخنگاری در ایران نوشت و فصل بزرگی از آن را به فردوسی اختصاص داد. وی همزمان به تالیف مقالات به زبانهای انگلیسی و آلمانی نیز ادامه میداد. در سال ۱۳۷۰ کتاب زندگی‌نامه انتقادی فردوسی را به زبان انگلیسی منتشر کرد. این کتاب در سال ۱۳۸۹ به فارسی ترجمه گردید. شهبازی در این سال‌ها همچنین دستیار ویراستار دانشنامه ایرانیکا بود و مدخل‌های فراوانی در باب تاریخ باستان و هخامنشیان در این دانشنامه به چاپ رسانید. همکاری با دایرتالمعارف بزرگ اسلامی، دانش‌نامه جهان اسلام و دانشنامه فارس و همکاری با مرکز نشر دانشگاهی در مقام ویراستار، تالیف کتاب راهنمای جامع پاسارگاد و تالیف چندین مقاله مهم از کارهای بزرگ وی پس از بازگشت به ایران بود.
در سال ۱۳۸۰ از وی به عنوان دانشمندی باتجربه و شناخته شده در مقام مشاور علمی بنیاد در تخت‌جمشید دعوت به عمل آمد. وی پل ارتباطی بنیاد پژوهشی پارسه- پاسارگاد و موسسات معتبر و دانشمندان جهان بود. در همین سالیان ایشان کتاب راهنمای مستند تخت‌جمشید را نیز با همکاری بنیاد پارسه- پاسارگاد به دو زبان فارسی و انگلیسی به رشته تحریر درآورد. وی همزمان نظارت و ویراستاری کتاب سه جلدی شکوه ایران را نیز بر عهده داشت و تالیف بخش مربوط به هنر و معماری هخامنشی جلد اول را نیز عهده‌دار گردید. این همکاری تا سال ۱۳۸۴ ادامه یافت. تفسیر مفصل تاریخ ساسانیان طبری آخرین کتابی بود که وی در دست تالیف داشت و در مراحل نهایی ویرایش و تهیه نمایه بود و با بیماری و سپس فوت ایشان ناتمام ماند. (خوشبختانه این کتاب در سال ۱۳۸۹ به همت مرکز نشر دانشگاهی به چاپ رسید). ایشان در ۲۵ تیرماه ۱۳۸۵ دور از وطنی که دوستش می‌داشت چشم از جهان فرو بست. دکتر شهبازی ۱۷ عنوان کتاب و حدود ۱۷۰ عنوان مقاله به زبانهای فارسی، آلمانی و انگلیسی از خود به یادگار گذاشت. پیکر این دانشمند فرهیخته پس از انتقال به ایران در جوار آرامگاه حافظیه در قطعه مشاهیر به خاک سپرده شد.