طلای سیاه یا بلای ایران

درباره کتاب

نویسنده که در سال ۱۳۲۵ به مناسبت قبول وکالت اعتصابیون شرکت نفت و مداخله در دادرسی طولانی تشکیل شده در دادگاه موقت نظام و دادگاه تجدید نظر ناچار شد مطالعاتی در این باب بنماید به حقیقت امر پی برد که این طلای سیاه برای ملت ایران بلا است . از مهرماه ۱۳۲۶ تا مهرماه ۱۳۲۸ یعنی دوسال تمام مطالعات خود را درباره پیدایش نفت در ایران باستان و ظهور این مایع در دنیای صنعتی قرن نوزدهم و حوادث و اتفاقات تاریخی از ۱۸۵۸ تا امروز در امریکا و اروپا و آسیا و بالاخص در ایران تحت عنوان «طلای سیاه» یا «بلای ایران» در روزنامه داد انتشار داده و با اینکه مقالات مسلسل مخصوصا موضوعات فنی و تاریخی و علمی کمتر مورد استقبال قرار می گیرد از نظر اهمیت فوق العاده موضوع و بستگی کامل به سرنوشت این مردم مقالات نامبرده مورد توجه کلیه خوانندگان قرار گرفته و عده ای از علاقمندان بکشور کتبا یا شفاها نویسنده را تشویق به طبع جداگانه این مقالات و یادداشت ها نمودند.

ابوالفضل لسانی نویسنده، روزنامه نگار، وکیل و دادستان (۱۲۷۶-۱۳۳۱) که در سال ۱۳۲۵ وکالت اعتصابیون نفت را در دادگاه موقت و دادگاه تجدید نظر به عهده داشت، به منظور آگاهی از چند و چون تشکیل و فعالیت شرکت نفت و تسلط به تنظیم لایحه دفاعیه از موکلین، تلاش کرد با مطالعاتی مفصل، اطلاعات خود را از صنعت نفت، تکمیل نماید؛ اما حاصل این پژوهش ها و مطالعات، بیشتر از آنچه در کار وکالت برای او سودمند واقع شود، موجب شهرت و سبب معروفیت او در بین روزنانه نگاران و کتابخوانان شد.

نگارش و انتشار سلسله مقالاتی پیرامون صنعت نفت در فاصله سال های ۱۳۲۶ تا ۱۳۲۸ که با اقبال خوانندگان مواجه شد، سبب گردید تا ایشان بخشی از این مقالات را که صرفا به موضوع اکتشاف و استخراج نفت در جنوب و مسایل قبل و بعد از آن در کشور مربوط می شود، در ۱۳۲۹ و بحبوحه ملی شدن نفت ایران به چاپ رسانده و در دسترس علاقه مندان به موضوع نفت و رویدادهای معاصر قرار دهد.
این کتاب که در ۵۹۸ صفحه و شانزده فصل تدوین شده است، در فصل اول به اهمیت نفت در دنیای صنعتی و جنگ پرداخته و در فصل پایانی، تلاش های صورت گرفته در مجلس شانزدهم شورای ملی برای استیفای حقوق ملت ایران را در بحبوحه ملی شدن نفت، مورد بحث و بررسی قرار می دهد.

کتاب طلای سیاه با رویکردی حقوقی و با تکیه بر مجموعه ای از اسناد و دلایل محکمه پسند، شیوه تعامل کمپانی نفت با ایران، آسیب های قرارداد دارسی و زیان های جبران ناپذیر قرارداد ۱۹۳۳ را تبیین و تشریح می کند.