الملل و النحل ( توضیح الملل ) دو جلد

درباره کتاب

الملل و النحل کتابی است برپایهٔ مذاهب و ادیان وعقاید ملتهای مختلف جهان در دورانی که نویسنده می‌زیسته‌است. این کتاب توسط محمد بن عبدالکریم شهرستانی به زبان عربی نوشته شده‌است. در آن مراتبی دربارهٔ آداب و رسوم دین زرتشتی وجود دارد. در این کتاب شهرستانی جهان را به هفت اقلیم تقسیم وشرح می‌نماید وچنین می‌گوید: در هفت اقلیم دنیا طبق روال آن زمان کسانی در این اقالیم هفتگانه وجود دارند که از لحاظ زبان، طبایع، انفس، شکل ورنگ اختلاف گوناگونی دارند. تقسیم هفت اقلیم به جهات اربع که عبارت‌اند از: شرق، غرب، جنوب، شمال. انسان‌هایی در این جهات اربع زندگی می‌کنند که لغات وطبایع مختلف با همدیگر دارند. شهرستانی مللهایی که در این جهات اربع زیست می‌کنند به چهار ملل بزرگ تقسیم کرده‌است که عبارت‌اند از:عرب، عجم، روم و هند این کتاب دانشنامه کوتاهی از ادیان، مذاهب وآراء فلاسفه در دوران نویسنده است که در زمان خودش مورد استقبال مردم چه در شرق و چه در غرب قرار گرفته‌بود. این کتاب به چندین زبان زنده دنیا از جمله آلمانی توسط تئودور هابروکر، ترجمه شده‌است.هابرکر در مقدمهٔ ترجمهٔ خود می‌گوید: “مردم جهان توسط شهرستانی توانستند به تاریخ فلسفهٔ قدیم وجدید پی ببرند.” الملل در عصر مؤلفش اثری بدیع و پرنفوذ بود و در حوزه ادیان و عقاید، دانشنامه‌ای واقعی به شمار می‌رفت. امروزه این کتاب یکی از منابع معتبر برای شناخت ادیان و فرقه‌هاست. مذهب نویسنده را سنی اشعری یا شیعه اسماعیلی دانسته‌اند.و اما درباره این نسخه الملل والنحل مصحح جلالی نائینی مینویسد : با بررسی ترجمه خواجه افضل الدین صدر ترکه و مقابله آن با متن عربی معلوم شدئ متنی که در اختیار مترجم بوده است مانند بسیاری از کتب خظی دیگر نقایصی دارد و از جمله فلسه و منطق ابن سینا مرقوم در ملل و نحل به فارسی نقل نشده است . چون قسمتهای محذوف نقیصه بزرگی برای ترجمه محسوب میشد دریغ آمدم که همچنان ناقص بماندو بر آن شدم در این بار و در سومین چاپ ترجمه خالقداد هاشمی را که در حقیقت تحریر نو از ترجمه اول است و به امر جهانگیر پادشاه هندوستان در لاهور فراهم آمده است تصحیح و چاپ کنم . همچنین در این نسخه مجلس مکتوب شهرستانی در خوارزم نیز در ضمیمه به چاپ رسیده است .