نصرت الدوله و میلسپو ( مجموعه اسناد نصرت الدوله فیروز )

درباره کتاب

یکی از رویدادهای تاریخ معاصر ایران در اواخر دوره قاجار و اوایل پهلوی استخدام یک مستشار مالی آمریکایی به نام “میلسپو “بود که طی چند سال تلاش، اوضاع آشفته مالی کشور را سر و سامان بخشید، اما به تدریج از اختیارات نامحدودی نیز برخوردار گردید” .نصرت‌الدوله فیروز “در ۱۸بهمن ۱۳۰۵در کابینه دوم مستوفی‌الممالک به سمت وزارت مالیه منصوب شد و همین سمت را در کابینه “مهدی قلی هدایت “(مخبرالسلطنه) نیز بر عهده داشت .با شروع کار نصرت‌الدوله، روابط او با میلسپو به سرعت رو به تیرگی نهاد که سرانجام به خاتمه کار میلسپو ختم گردید .در این کتاب، اسناد و مکاتباتی که از اسفند ۱۳۰۵تا مرداد ۱۳۰۶ میان آن دو رد و بدل شده مجموعه اسناد باقی‌مانده در خانواده نصرت‌الدوله استخراج و به ترتیب زمانی تنظیم و چاپ شده است .قدیم‌ترین سند این مجموعه مربوط به ۱۱اسفند ۱۳۰۵است .در ابتدای کتاب، خلاصه‌ای از زندگی‌نامه و اقدامات مهم و سرنوشت نصرت‌الدوله و میلسپو ذکر شده، سپس سیر تاریخی استخدام میلسپو، اقدامات او و ماهیت و چگونگی اختلاف وزیر مالیه با میلسپو و بالاخره پایان ماموریت او در ایران، به اختصار بازگو شده است .در صفحات پایانی نیز عکس‌هایی از نامبردگان و برخی از شخصیت‌های سیاسی و مالی و اداری آن عصر، همچنین تصویر تعدادی از اسناد و نمایه اسامی آمده است .لازم به ذکر است که نصرت‌الدوله از جمله رجالی است که در دوره رضاشاه سرنوشت تلخی یافت .او در مقام وزارت مالیه بود که در خرداد ۱۳۰۸به دستور رضاشاه بازداشت و سپس یازده ماه خانه نشین شد .یک سال بعد به اتهام رشوه‌گیری، به چهار ماه زندان و پرداخت مبلغی محکوم شد، اما اندکی بعد از زندان رهایی یافته و تا سال ۱۳۱۵در ملک شخصی‌اش، وردآورد کرج به سر برد .در آن سال به بهانه دیدار با کاردار سفارت فرانسه مجددا دستگیر و پس از شش ماه زندان غیر قانونی به سمنان فرستاده شد و در بیستم دی ۱۳۱۶به قتل رسید .