درباره تجدد ادبی

درباره کتاب

این کتاب ۲ بخش دارد: بخش اول به ارائهٔ روایت خود از تاریخ تجدد ادبی پرداخته‌ است. بخش دوم اما شامل ۳۱ متن برگزیده دربارهٔ تاریخ تجدد ادبی است. هدف از انتخاب این متون و گزینش آن‌ها از میان انبوهی از متون نوشته‌شده دربارهٔ تجدد ادبی، اولاً نشان‌دادن گستردگی و تنوع دیدگاه‌های نوگرایان دربارهٔ تجدد ادبی است و ثانیاً بیان این نکته است که بدون درنظر‌داشتن این تنوع و تکثر، هر روایتی از تجدد ادبی ناقص و ناکافی خواهد بود.

حال و روز نابسامان عصر قاجار، برخی از نخبگان ایرانی را به فکر چاره‌جویی انداخت. نخبگان که راه رهایی ایرانیان از نیستی و نابودی را اخذ تجدد و تمدن غرب می‌دانستند، تلاش کردند تا ایرانیان را با اندیشهٔ تجدد آشنا کنند. رهبری جریان تجددخواهی در آغاز بر عهدهٔ ۲ گروه بود؛ سیاست‌پیشگانی چون عباس میرزا و امیرکبیر و روشنفکرانی چون میرزا ملکم خان  فتحعلی آخوند زاده و طالبوف و میرزا آقاخان کرمانی با تأسیس نهادهایی چون دارالفنون و گروه دوم با نگارش آثاری انتقادی و ادبی، اندیشهٔ مدرن‌سازی ایران را دنبال می‌کردند. اندیشهٔ تجدد تنها به حوزهٔ سیاست محدود نماند و خیلی زود به حوزه‌های دیگری چون ادبیات نیز سرایت پیدا کرد. با ظهور شاعران و نویسندگانی چون دهخدا، عارف قزوینی و میرزادهٔ عشقی و ایرج میرزا تجدد ادبی و نوگرایی به جریانی نیرومند تبدیل گردید. آرین‌پور در کتاب از صبا تا نیما به دلایل تاریخی و سیاسی پیدایش اندیشهٔ تجدد در ادبیات، نخبگان مؤثر در ظهور و گسترش تجدد ادبی و همچنین لحظات سرنوشت‌ساز تاریخ تجدد ادبی پرداخته است. کتاب درباره تجدد ادبی به تاریخ و علل این تجددخواهی و مسیری که تا امروز طی کرده است می‌پردازد.