زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی استاد شیخ حسینعلی راشد

درباره کتاب

استاد حسینعلی راشد (۱۲۸۴ – ۱۳۵۹ ش) یکی از سرشناس‌ترین روحانیون، نویسندگان و خطیبان مذهبی معاصر ایران بود که شهرت اصلی او به دلیل سخنرانی‌های تأثیرگذار و پرمخاطبش در رادیو ایران، به‌ویژه در شب‌های جمعه، طی چندین دهه (از ۱۳۲۰ تا آستانه انقلاب) است.

📜 زندگی‌نامه

• تولد و خانواده: حسینعلی راشد در سال ۱۲۸۴ هجری شمسی در روستای کاریزک تربت حیدریه متولد شد. او فرزند عالم و عارف برجسته، حاج آخوند ملا عباس تربتی بود.
• تحصیلات: تحصیلات حوزوی را در مشهد نزد اساتیدی چون ادیب نیشابوری، میرزا محمد آقازاده خراسانی و حاج آقا حسین قمی آغاز کرد. سپس برای تکمیل تحصیلات به نجف اشرف رفت و از محضر بزرگانی چون میرزا حسین نائینی و سید ابوالحسن اصفهانی بهره برد و به درجه اجتهاد نائل آمد.
• فعالیت‌های علمی و فرهنگی:
  • خطابه و سخنرانی: شهرت اصلی راشد به دلیل سخنرانی‌های او در رادیو ایران بود. او با بیانی شیوا، ساده و منطقی، مفاهیم عمیق دینی، اخلاقی و فلسفی را برای عموم مردم تبیین می‌کرد. این سخنرانی‌ها که نزدیک به ۳۷ سال ادامه داشت، تأثیر فرهنگی و اجتماعی گسترده‌ای بر جامعه ایران گذاشت.
  • تدریس: او استاد فقه و فلسفه اسلامی در دانشکده معقول و منقول (الهیات) دانشگاه تهران و همچنین مدرسه عالی سپهسالار (مدرسه شهید مطهری کنونی) بود.
• فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی:
  • او از حامیان نهضت ملی شدن صنعت نفت بود.
  • در دوره هفدهم مجلس شورای ملی به عنوان نماینده مردم تهران انتخاب شد، اما پس از مدت کوتاهی استعفا داد.
  • پیشنهاد تصدی وزارت معارف را نپذیرفت و از پذیرش مناصب دولتی دوری می‌کرد.
• وفات: استاد راشد در ۷ آبان ۱۳۵۹ در تهران درگذشت و در بهشت زهرا به خاک سپرده شد.

📚 آثار و تالیفات

مهم‌ترین آثار مکتوب حسینعلی راشد عبارتند از:

• فضیلت‌های فراموش شده: این کتاب مشهورترین اثر او و شرح حال پدر عارفش، ملا عباس تربتی است که در آن، فضائل اخلاقی و منش آن عالم وارسته را به تصویر کشیده است.
• مجموعه آثار راشد: مجموعه سخنرانی‌های رادیویی و دیگر سخنرانی‌های او که در چندین جلد گردآوری و منتشر شده است.
• دو فیلسوف شرق و غرب: کتابی در باب فلسفه که به بررسی تطبیقی افکار ملاصدرا (فیلسوف شرق) و آلبرت انیشتین (دانشمند غرب) می‌پردازد.
• تفسیر سوره حمد و بقره: بخشی از تفسیرهای قرآنی او که به صورت مکتوب درآمده است.
• مقالات راشد: مجموعه‌ای از مقالات او که در نشریات مختلف به چاپ رسیده بود.

💡 افکار و اندیشه‌ها

اندیشه راشد بر پایه اصلاح‌گری دینی و اجتماعی استوار بود. ویژگی‌های اصلی تفکر و روش او عبارتند از:

• اخلاق‌گرایی: بخش عمده سخنان او بر ترویج اخلاق عملی، صداقت، امانت‌داری و مسئولیت‌پذیری اجتماعی متمرکز بود. او معتقد بود با وجود رواج ظواهر دینی در جامعه، مبانی اخلاقی سست شده است.
• عقلانیت در دین: راشد تلاش می‌کرد تا آموزه‌های دینی را با بیانی منطقی، عقلانی و به دور از خرافات ارائه دهد تا برای نسل تحصیل‌کرده و عموم مردم پذیرفتنی باشد.
• بیان ساده و همه‌فهم: هنر بزرگ او، تبدیل مفاهیم پیچیده فلسفی و دینی به زبانی ساده، روان و قابل فهم برای همگان بود.
• استقلال و مناعت طبع: او به پرهیزکاری و ساده‌زیستی شهرت داشت و هرگز در سخنانش به مدح صاحبان قدرت و ثروت نمی‌پرداخت.
• توجه به مسائل اجتماعی: او نسبت به مسائل روز جامعه خود بی‌تفاوت نبود و در سخنرانی‌هایش به نقد کاستی‌های اجتماعی و سیاسی می‌پرداخت.

در مجموع، حسینعلی راشد به عنوان یک خطیب و اندیشمند مصلح شناخته می‌شود که سعی داشت با استفاده از رسانه مدرن (رادیو)، پیوندی میان سنت، عقلانیت و اخلاق در جامعه برقرار کند.