زندگی و اشعار عمادالدین نسیمی

درباره کتاب

پ‍ژوه‍ش‍ی‌ در ان‍دی‍ش‍ه‌ه‍ای‌ ح‍روف‍ی‍ه‌ ب‍ه‌ ه‍م‍راه‌ م‍ت‍ن‌ ت‍ص‍ح‍ی‍ح‌ ش‍ده‌ اش‍ع‍ار ب‍راس‍اس‌ ی‍ک‌ ن‍س‍خ‍ه‌ ن‍و ی‍اف‍ت‍ه‌ ک‍ه‍ن‌ و ه‍ف‍ت‌ ن‍س‍خ‍ه‌ خ‍طی‌ دی‍گ‍ر

سیدعمادالدین نسیمی، شاعر و متفکّر حروفی در قرن هشتم هجری بود. وی به ترکی و فارسی و عربی شعر سروده است؛ ولی دیوان عربی او در طول زمان مفقود شده است. دیوان نسیمی حاوی قالب های متنوع شعری از قبیل غزل، قصیده، رباعی و .. است و بیشتر به زبان ترکی است. به علت تأثیری که طریقت حروفی به دیگر عقاید عرفانی داشته، بسیاری از شعرهای بکتاشی و علوی به نسیمی نسبت داده شده است. این دیوان نسیمی بر اساس یک نسخه نویافته کهن و هفت نسخه کهن دیگر فراهم آمده و به روش علمی تصحیح شده است.

سید علی عمادالدین نسیمی متخلص  به نسیمی، شاعر و متفکر حروفیه  در قرن هشتم هجری بود. او بنا به منابعی از  ترکهای شیراز  یا از مردمان تبریز  وی از شاعران صوفیِ بزرگِ زبان ترکی در اواخر سده ۱۴ و اوایل سده ۱۵ میلادی  به‌شمار می‌آید. او دو دیوان، یکی به ترکی و دیگری به فارسی، به نظم درآورد و قصائدی عربی  عربی نیز سرود.

عماد الدین نسیمی یکی از شاعران  و عارفان  برخاسته از مکتب حروفیه است. مکتب حروفیه  که بر اساس تعالیم شیخ فضل الله نعیمی استرآبادی شکل گرفت. آن‌ها در شرح وقایع عالم و اسرار هستی از ۲۸ حرف الفبای عربی  ۳۲ حرف الفبای فارسی  با مهارت اعجاب‌انگیز بهره می‌برده‌اند. آن‌ها تلاش می‌کردند علت دستورهای الهی در دین اسلام  را به شکلی جذاب و جالب به وسیلهٔ اعداد و حروف توضیح دهند. مواردی مانند این که نماز  یومیه چرا می‌بایست ۱۷ رکعت  باشد، حکمت مسح کشیدن بر پا هنگام وضو  چیست، تعداد حروف بسم الله الرحمن الرحیم بیانگر چیست، نماز شکسته چرا ۱۱ رکعت است و مانند این‌ها.

سید عماد الدین نسیمی با اشعار خود نقش بسزایی در گسترش اندیشه‌های فضل‌الله نعیمی داشت. باورها و بیانات او مخالفت‌های فراوانی را میان قشریون مذهبی زمان خود به وجود آورد که نهایتاً منجر به صدور فتوایی در به دار آویختن و کندن پوست او شد.

اشعار نسیمی آمیخته مضامین عشق، شهامت، ایثار و صراحت سروده شده‌است. شاید بتوان گفت او یکی از شاعرانی است که به نقد آشکار اندیشه‌های زمانهٔ خود برخاست و همه را از صوفی، عارف، عابد، زاهد، مفتی، فیلسوف بی‌بهره نگذاشت.