سفرنامه صنیع الدوله ( اعتماد السلطنه ) از تفلیس به تهران

درباره کتاب

مطالب این کتاب در سال ۱۲۹۰ هـق هنگامی که ناصرالدین قاجار از سفر فرنگستان به ایران بازمی گردد صنیع الدوله را در تفلیس مامور حمل بارها و اسبابهائی می کند که خود و همراهانش از اروپا به ایران می آورده اند… از جمله نکات قابل توجه این سفرنامه دیدار او با چند تن از رجال برجسته هم عصر خود است که شرح دیدار و گفتگوی خود با آنها را به طور مبسوط در این نوشتار آورده است از جمله میرزا فتحعلی آخوند زاده و مشیرالدوله و میرزا یوسف مستشار الدوله و در حین اشاره به این دیدارها جسته و گریخته اشاره هایی دلسوزانه به اوضاع آن روزگار میکند .محمدحسن خان مقدم مراغه‌ای ، ملقب به صنیع‌الدوله و سپس‌تر اعتمادالسلطنه، از رجال دربار دورهٔ قاجار و عهد ناصرالدین شاه و صاحب کتاب‌های بسیار بود.وی در دانشگاه پاریس، تاریخ، جغرافیا و ادبیات فرانسوی را آموخت و همچنین در مدت اقامتش در فرانسه زبان انگلیسی را نیز فرا گرفت. در مراجعت به تهران ناصرالدین شاه وی را به سمت ریاست دارالترجمه همایونی و مترجم مخصوص شاه و همچنین وزیر انطباعات (چاپ و نشر) گمارد.در این سمت وی موفق شد تعداد زیادی از کتب اندیشمندان هم عصر خویش را به نام خود منتشر نماید. به خاطر شهرت زیاد وی، انجمن جغرافیایی پاریس وی را در دو انجمن آسیایی لندن و انجمن جغرافیایی روسیه به عنوان یکی از اعضای خود برگزید. وی چون به دربار شاه راه داشت، نکته‌های قابل توجهی از زندگی رجال، وضع اجتماعی، زد و بندهای سیاسی و مسائل پشت پرده به نگارش درآورده‌است. این کتاب به عنوان روزنامه خاطرات از منابع سودمند مطالعهٔ تاریخ سیاسی و اجتماعی دورهٔ ناصری محسوب می‌شود.