سفرنامه طوالش

درباره کتاب

ابونصر میرزا حسام  السلطنه ( فرزند سلطان مراد میرزا حسام السلطنه فاتح هرات و پسر عموی ناصرالدین شاه ) از شاهزادگان و رجال باهوش  و تحصیلکرده و متجدد  دوران سلطنت ناصری بوده است که در سال ۱۳۰۴ از طرف ناصر الدین شاه برای شرکت در جشن پنجاهمین سال سلطنت ملکه ویکتوریا به انگلستان رفته و در سال ۱۳۰۵ به حکمرانی گیلان منصوب شده و سپس با یک ماموریت رسمی به دربار تزار روسیه در پترزبورک رفته و در پایان دوره حکومت خویش در گیلان از طرف شاه ماموریت یافته است که شخصا به حوزه طوالش و گرگانرود سفر کرده  و بعضی اختلافات محلی را فیصله دهد و تمکن قدرت مالکان و خانهای طوالش  را بسنجد و رتار خانها و فرمانداران را با مردم و سلوک مالکان را با کشاورزان و امکانات عمران و آبادی محال طوالش را مطالعه کند و گزارشی به شاه تقدیم نماید . 

این گزارش که  بسیار جامع و نافع و شامل اطلاعات بس ارزنده ایی از اوضاع آنروز طوالش میباشد , نمونه ایی است که چگونگی برخورد و نظریه یک مامور فوق العاده شاه را نسبت به جزیی از امور مملکت و مردم نشان میدهد و در طریق تحقیقات جامعه شناسی نیز بسی سودمند است .