محشر صغرا

درباره کتاب

ورشو در آستانهٔ زمستانی تلخ. در ایامی که مقاومت در برابر رژیم پراکنده است و بی‌حاصل می‌نماید، دو رفیق قدیمی و مخالف رژیم به سراغ تادئوش کونویتسکی، شخصیت اصلی و راوی این رمان درخشان، می‌روند و به او پیشنهاد می‌کنند که، به منظور ابراز مخالفت با آن هرج‌ومرج توتالیتری، خودش را جلوی ساختمان حزب کمونیست این ساختمان زشت و هولناک، این هدیهٔ مردم روسیه، نماد سرکوب در لهستان آتش بزند.
کونویتسکی در باقیماندهٔ آن روز و بقیهٔ صفحات کتاب، دبهٔ بنزین در دست، در ورشویی پرسه می‌زند که هم فراواقعی و هم بیش از حد واقعی است. برخوردها و کندوکاوهای او در بارهٔ فداکاری‌اش او را به تأمل در بارهٔ سرنوشت خود و کشور محاصره‌شدهٔ به ستوه آمـده‌اش وامـی‌دارد. مـا تا پاراگـراف آخر نخواهیـم دانسـت کـه آیــا کونــویتسـکی تا تـه خط خواهد رفت یا نه.

“محشر صغرا” به قلم “تادئوش کونویتسکی”، تصویری پادآرمانشهری از لهستان پیش از دوره ی دموکراسی در حدود سال ۱۹۷۹ را به دست می دهد که توسط یک نویسنده ی مخالف که از دوران اوج خودش فاصله گرفته، روایت می شود. او نوشتن را رها نموده بود چرا که اعتقاد داشت، نوشتن در بحبوحه ی آشوب های ناپایدار شهر و کشورش، بی هدف بوده و خدمتی به مردم ارائه نمی کند. آیا او نهایتا به عنوان آخرین اقدام اعتراضی علیه این ساختار نامتناسب قدرت، دست به خودسوزی خواهد زد و تا ابد در جنبش کوبنده ی خود باقی خواهد ماند؟ “محشر صغرا” بیش از این که پاسخ به این سوال باشد، درباره ماهیت عمل اعتراضی است. به این معنی که آیا حرکت معترضانه علی الخصوص در شکل هنری آن و از طریق کلمات، آیا دارای قدرتی هست و اگر هست چطور و در چه راهی می توان از آن استفاده کرد.
همچون دیگر آثار “تادئوش کونویتسکی”، طرح داستان در مسیری پر پیچ و خم باز شده و کل وقایع داستان “محشر صغرا” طی یک روز در ورشو اتفاق می افتد. “تادئوش کونویتسکی” در نثر خود شتاب نمی ورزد و بدین ترتیب به خواننده فرصت می دهد تا خود را با فضای داستان وفق دهد. قهرمان داستان بعد از پذیرفتن ماموریت خودسوزی، باقی روز را در خیابان های ورشو پرسه می زند و از تعقیب های پلیس مخفی و گرفتار شدن در دام عشق، شکنجه می شود. خواننده نیز در کنار این کاراکتر، اثرات ایدئولوژی و بروکراسی هایی که تا مرز جنون پیش رفته اند را تجربه می کند و به نزاع انسان برای بقا در برابر فنا شدن در راه هدفی بزرگ تر را به نظاره می نشیند.