معادن الافادات ( معادن العلوم ) دو جلد در یک مجلد

درباره کتاب

نیر اصفهانی، حبیب‌الله، فرزند شیخ محمدباقر واثق (۱۳۰۸-۱۳۷۹ ق) شاعری که متخلص به «نیر» و ملقب به «نیرالادباء» بود. وی در اصفهان به دنیا آمد. علوم مقدماتی را نزد پدرش و آقا شیخ مرتضی ریزی و آخوند کاشی فرا گرفت و در نزد آقا میرزا عبدالحسین قدسی، دایی خود، خط و ادبیات آموخت. او همچنین در انجمن شاعران شرکت داشت و ملقب به «نیرالادباء» شد. وی به عربی و فارسی شعر می‌گفت و در سرودن ماده تاریخ مهارت داشت. از آثارش می‌توان معادن الافادات؛ رسوا در خدع میرزا خدا، در رد بهاییان؛ رسالهٔ اغلاط چاپی در قرآن و دیوان شعر را نام برد.

او برای رفع نیازمندی‌های مادّی شغل حساب‌داری را انتخاب نموده و تا آخر عمر بدان اشتغال داشت. به عربی و فارسی شعر می‌گفت و در فن مادّه گوئی مهارت داشت. جهت بیشتر علمای زمان مرثیه و مادّه تاریخ گفته است.

سرانجام در ۴ جمادی الثانیه ۱۳۷۹ق 1338 خورشیدی وفات یافته و در یکی از اتاق‌های جنوبی تکیه تویسرکانی در تخت فولاد مدفون شد.

كتاب معادن كه به نام هاى (معادن العلوم) و (معادن الافادات) نيز شهرت دارد, بزرگ ترين و مهم ترين اثر نيّر است. او خود در وجه تسميه آن نوشته:
ولمّا وَرَد الحديث (الناس معادن كمعادن الذهب والفضّة) ترشحت مآثر معدنى للأخلاء, فكل اناء يترشح بما فيه لذا سميتها بالمعادن.101
و در ذيل اين عنوان كلى, جلد اوّل كتاب را تراوش معادى و جلد دوم را تراوش معاشى ناميده است.

معادن در يك نگاه كلى, كتابى است كشكول گونه, كه گاه به شكل امروزى اطلاعاتى عمومى هم در آن عرضه شده است. در این کتاب نکاتی از علوم قرآنی و فقه ,  شعر و ادبیات فارسی و عربی و غربی , عرفان , اخلاق , چغرافیا , حکایات تاریخی و و قایع تاریخی , اطلاعات  عمومی کشورهای جهان , بابیه و وهابیه و نجوم و علوم غریبه دیده میشود .