نامه به کودکی که هرگز زاده نشد

درباره کتاب

اوریانا فالاچی (Oriana Fallaci) (۱۹۲۹–۲۰۰۶) یکی از برجسته‌ترین و جنجالی‌ترین روزنامه‌نگاران و نویسندگان ایتالیایی قرن بیستم بود. او به دلیل مصاحبه‌های بی‌پروا و تهاجمی‌اش با قدرتمندترین رهبران جهان و همچنین رمان‌هایش که اغلب مضامین فلسفی، سیاسی و شخصی داشتند، شهرت جهانی دارد.

در ایران، فالاچی چهره‌ای بسیار شناخته‌شده است، هم به خاطر کتاب‌های پرفروشش و هم به دلیل مصاحبه‌های تاریخی‌اش با محمدرضا شاه پهلوی و آیت‌الله خمینی.

در ادامه نگاهی دقیق‌تر به زندگی و آثار او داریم:

۱. سبک روزنامه‌نگاری

فالاچی به «بی‌طرفی» در روزنامه‌نگاری اعتقادی نداشت. او معتقد بود خبرنگار باید در بطن ماجرا باشد و قضاوت خود را نیز بیان کند. مصاحبه‌های او اغلب شبیه به یک دوئل کلامی بود. او با سوالات صریح و گاهی گستاخانه، سیاستمداران را وادار می‌کرد تا چهره واقعی یا نظرات پنهان خود را آشکار کنند.

• کتاب «مصاحبه با تاریخ» مجموعه‌ای از این گفتگوهای مشهور است.

۲. مصاحبه‌های مرتبط با ایران

فالاچی دو مصاحبه بسیار مهم و تاریخی با رهبران ایران داشت:

• با محمدرضا شاه پهلوی (۱۳۵۲): در این مصاحبه، شاه صحبت‌های جنجالی درباره زنان کرد (که معتقد بود زنان خلاقیت و هوش برابر با مردان ندارند) و همچنین از الهامات مذهبی و لیست زنانی که در زندگی‌اش بودند سخن گفت. این مصاحبه چهره‌ای متفاوت از شاه را به غرب نشان داد.

• با آیت‌الله خمینی (۱۳۵۸): این مصاحبه در قم انجام شد و یکی از مشهورترین لحظات زندگی حرفه‌ای فالاچی است. در میانه مصاحبه، فالاچی نسبت به اجبار حجاب اعتراض کرد و گفت: «این چادر که نماد زنانی است که شما می‌گویید…» و وقتی آیت‌الله خمینی گفت پوشیدن آن برای او اجباری نیست، فالاچی چادر را از سر برداشت و آن را «این کهنه» خطاب کرد.

۳. آثار و کتاب‌های مشهور

کتاب‌های فالاچی در ایران بسیار محبوب هستند و بارها تجدید چاپ شده‌اند. مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• نامه به کودکی که هرگز زاده نشد (Letter to a Child Never Born): مشهورترین اثر او در ایران. این کتاب مونولوگی غم‌انگیز و فلسفی از مادری است که با جنین در شکم خود درباره بی‌رحمی‌های دنیا، عشق و آزادی صحبت می‌کند.

• یک مرد (A Man): داستانی حماسی و واقعی درباره عشق او به «الکساندر پاناگولیس»، مبارز یونانی که در دوران دیکتاتوری سرهنگ‌ها در یونان شکنجه و زندانی شد.

• زندگی، جنگ و دیگر هیچ: گزارش‌های تکان‌دهنده او از جنگ ویتنام که پوچی و وحشت جنگ را به تصویر می‌کشد.

• جنس ضعیف: گزارشی درباره وضعیت زنان در نقاط مختلف جهان.

۴. سال‌های آخر و جنجال‌ها (پس از ۱۱ سپتامبر)

در سال‌های پایانی عمر، فالاچی که در نیویورک زندگی می‌کرد، پس از حملات ۱۱ سپتامبر دیدگاه‌های بسیار تندی علیه اسلام و مهاجران مسلمان در اروپا اتخاذ کرد.

• کتاب‌های آخر او مانند «خشم و غرور» (The Rage and the Pride) و «نیروی عقل» به دلیل لحن شدیداً ضداسلامی، نقدهای فراوانی دریافت کردند و او متهم به نژادپرستی و اسلام‌هراسی شد. او معتقد بود اروپا در حال تبدیل شدن به «اورabia» (ترکیب اروپا و عربستان) است.

۵. مرگ

اوریانا فالاچی سال‌ها با سرطان مبارزه کرد (که خودش آن را «بیگانه» می‌نامید) و سرانجام در سال ۲۰۰۶ در شهر زادگاهش، فلورانس ایتالیا، درگذشت. او خواسته بود در زمان مرگ به شهرش بازگردد تا صدای ناقوس‌های فلورانس را بشنود.