وقایع اتفاقیه ( گزارشهای خفیه نویسان انگلیس )

درباره کتاب

«وقایع اتفاقیه»، نام کتابی تاریخی از علی‌اکبر سعیدی سیرجانی است و مجموعه‌ای از یادداشت‌هایی را شامل می‌شود که یکی از عاملین اطلاعاتی انگلستان که تابعیت ایرانی-انگلیسی داشته در سال‌های پیش از مشروطه برای سفارت انگلستان فرستاده است. این یادداشت‌ها به مرور و براساس سال‌های قمری از سال ۱۲۹۱ تا ۱۳۲۱ از سوی نویسنده‌ی کتاب گردآوری شده‌ است و رویدادها و اوضاع و احوال ولایت فارس در آنها شرح داده شده است. یادداشت‌ها به‌ویژه تحولات سیاسی و مذهبی در شیراز را توضیح داده و برای سفارت انگلستان در تهران فرستاده شده‌ بودند و به نظر می‌رسد که به هر روی، نویسنده‌ی این وقایع به پیشرفت و دگرگونی اوضاع ایران با فرستادن گزارش‌ها دل بسته بوده است.
نام و نشان فردی که یادداشت‌ها را می‌فرستاده هیچگاه در نوشته‌ها مشخص نمی‌شود؛ اما او وظیفه داشته گزارش‌هایی را از اوضاع ولایت‌های جنوبی ایران گرد آورد و به کمک خفیه‌نویسانش (افرادی که در زمان قاجار به شکلی مخفی اطلاعات را به رئیس خود می‌دادند) به سفارت انگلستان بفرستد و وزارت‌خارجه این کشور هم بر‌اساس این گزارش‌ها، هر لحظه از اوضاع و احوال ایران با خبر شود. البته در بسیاری از موارد‌ خفینه‌نویسان و شخصی که مأمور تنظیم و ارسال گزارش‌ها بوده، خود به بررسی ریشه‌ی حوادث و تحولات بی‌هیچ اغماضی و غالبا منصفانه و دور از اغراض پرداخته است. در این کتاب از تصاویر قدیمی افراد بلند‌پایه و مطرح آن دوره استفاده شده‌ و هر گزارش به‌نام یکی از ماه‌های آن سال‌هاست.
مقدمه‌ی کتاب در سی‌و‌دو صفحه تنظیم شده که خلاصه‌ای دقیق و جامع از تمامی مطالب کتاب را شامل می‌شود. نویسنده هر‌کدام از گزارش‌ها را با توجه به زندگی مردم کوچه و بازار و رویدادهای گوناگون میان صنف‌های مردم، شایعه‌ها و کنش‌ها و واکنش‌های رعیت و حاکمان در‌برابر یکدیگر نگاشته است.