شرح حال نابغه شهیر ایران ابوریحان بیرونی

درباره کتاب

محمد فرزند احمد، نامور به ابوریحان بیرونی خوارزمی، در شهریور ماه ۳۲۰ خورشیدی (۳۶۲ ه.ق و ۹۷۳ م) در شهر «بیرون» از کرانه های خوارزم (ازبکستان امروزی) زاده شد. پدرش، ابوجعفر احمدبن علی اندیجانی، اخترشناس دربار خوارزمشاه در رصدخانه‌ی گرگانج بود و مادرش، مهرانه، پیشه‌ی مامایی داشت.

او ایرانی بود و به زبانهای عربی، فارسی، سانسکریت، سغدی، سریانی، عبری و ترکی چیرگی داشت؛ چنانکه نوشته‌هایی به همه این زبانها دارد. بدبختانه برخی از دانشنامه های معتبر او را دانشمند عرب!! خوانده اند و این درحالی است که بیرونی همه عمر در فضای ایران فرهنگی زیسته و ما هیچ دلیل و مدرکی که نشانه عرب بودن خانواده او باشد، را در دست نداریم. برخی نیز به جهت اینکه خوارزم همواره در معرض یورش اقوام ترک بوده، او را ترک خوانده‌اند.

با اینحال ابوریحان در نسک نامورش “آثار الباقیه عن القرون الخالیه” درباره‌ی مردمان خوارزم چنین می‌نویسد : “آنان بخشی از ایرانیان و شاخه‌ای از آن درخت تناورند.” به گفته شمس‌الدین شهروزی ، بیرونی در درازای سالیان تحصیل و تعلیم، نه زبانش از بیان فراغت یافت و نه دستش از نوشتن، مگر در نوروز و مهرگان. وی در زمینه ی تاریخ، جغرافیا، گاه‌شماری ملت‌های گوناگون، فلسفه، زمین‌شناسی، روان‌شناسی، ریاضیات و اخترشناسی پژوهش‌هایی دارد که بسیاری از آنها هنوز قابل استناد است.