خاطرات سیاسی امین الدوله

توضیحات

میرزا علی امین‌الدوله (۱۲۵۹ در تهران- ۱۳۲۲ ه‍. ق گیلان)، از رجال دوران قاجاریه و صدراعظم ایران بود . در اوایل عهد ناصرالدین شاه منشی حضور بود و بیشتر رسائل شاه به قلم و انشای او تحریر می‌شد. در سال ۱۲۹۰ لقب امین‌الملک و منصب وزارت رسائل به او داده شد. در همان اوقات ادارهٔ پست به او سپرده شد و یک سال بعد ضرابخانهٔ دولتی نیز به او واگذار گردید. در سال ۱۲۹۷ وزارت وظایف و اوقاف که شغل پدری‌اش بود به دیگر مشاغل او افزوده شد. در سال ۱۲۹۹ لقب امین‌الدوله گرفت، و در سال ۱۳۰۴ به ریاست مجلس وزرا و دارالشورای کبری انتخاب شد. در سفرهای ناصرالدین شاه به فرنگ، امین‌الدوله ملتزم رکاب بود، و شاه پس از بازگشت از سفر سوم فرنگ در سال ۱۳۰۶ قمری امر تدوین قانون را به عهدهٔ او گذاشت. امین‌الدوله یک کتابچهٔ قانون تنظیم کرد و فرمان اجرای آن صادر شد، اما حکومتیان از اجرای آن جلوگیری کردند. امین‌الدوله در سال ۱۳۱۳ در زمان صدراعظمی امین‌السلطان به پیشکاری آذربایجان منصوب شد، و این انتصاب در حکم تبعید او بود. در آنجا حاجی میرزا حسن رشدیه را که پس از هجوم روحانیان و بستن مدرسه رشدیه به قفقاز فرار کرده بود با تلگراف به تبریز خواست و به دست او دبستان باشکوهی بنیاد نهاد و همهٔ هزینه‌های آن را خود پرداخت کرد در زمان زمامداری امین الدوله، نهضت فرهنگی مدرسه‌های جدید آغاز شد و آزادی مطبوعات فراهم گشت. مجدالاسلام کرمانی که خود از مشروطه خواهان بود، این گونه اعمال اصلاحی او را مقدمه‌ای مهم بر جنبش مشروطیت خوانده است.