سفرنامه راولینسون ( گذر از ذهاب به خوزستان )

نام راولینسون در محافل علمی و آکادمیک به چند دلیل جاودان و تثبیت گردیده. علل این موفقیت خاص کپی برداری از کتیبه داریوش بزرگ در بیستون و رمزگشایی خطوط میخی و ترجمه آن می‌باشد که با این کار جایگاهی بزرگ نصیب خود نمود. از دیگر ویژگیهای راولینسون استشهار او به آشور شناسی می‌باشد. او یکی از برجسته‌ترین محققان تمدن آشور می‌باشد.

راولینسون که آشنایی کامل با زبان فارسی داشته و به راحتی این زبان را صحبت می‌کرد. او یک فرد بسیار زیرک، کنجکاو و پرتلاش که نسبت به تاریخ و تمدن ایران آشنا بود. مشهود است راولینسون قبل از سفر به ایران مطالعات و بررسیهایی در خصوص تاریخ و تمدن ایران و از جمله لرستان داشته و کاملاً آثار پیشینیان خود را در این خصوص به دقت مطالعه و بررسی نموده و به نظرات مورخان بزرگ همچون هرودوت، استرابون، پلینی، دیودور، ماژور رنل و بنیامین تودله، پلی بیوس و دیگران آشنا بود.

راولینسون در سال ۱۸۳۶ میلادی به لرستان سفر کرده و شرح مشاهدات خود را در سفرنامه خود ذکر کرده از ویژگیهای این سفر و سفرنامه عبارتند از:
حمایت و پشتیبانی دولت از سفر او که در واقع راولینسون توانست با پشتوانه یک حکم حکومتی به این مناطق عازم شده و تبعاً از یک حاشیه امنیتی بالایی برخوردار بوده و دیگر اینکه او با یک ذهنیت از پیش مشخص شده به این سفر پرداخته و سفرنامه او برخلاف دیگر سفرنامه نویسان تنها گزارش یک سفر بدون هدف و صرفاً سیاحتی نبوده و لذا می‌توان گفت سفر او در چهارچوب یک پروژه تحقیقاتی از قبل تعیین شده تعریف می‌گردد و این از ویژگیهای بارز سفرنامه او می‌باشد.

راولینسون در متن سفرنامه خود همواره نسبت به موضوعات و مباحث مطروحه و اظهار نظر در مورد تاریخ و جغرافیا نظرات کارشناسی داده و گاهاً هم نظرات محققان قبلی را نقد می‌نماید، اگرچه خود او نیز در برخی از موارد دچار اشتباهاتی گردیده که بعضاً مترجم محترم جناب آقای دکتر امان اللهی بهاروند با تسلط بر فرهنگ مردم منطقه در پاورقی کتاب آنان را یادآوری می‌نماید. لازم به ذکر است که ایشان خود یکی از اهالی لرستان بوده و شخصیتی علمی و صاحب نظر در خصوص مباحث جامع شناختی و فرهنگ و تاریخ منطقه لرستان می‌باشد و ایشان سهم بسزایی در معرفی این سرفنامه به جامعه ایران دارند.

سفر راولینسون به لرستان از جنوب و جنوب غربی کشور صورت گرفته ودر طی سفر خود از مناطق ذهاب و شیروان و صمیره و پل ذال و صالح آب (اندیمشک) و سپس به دزفول، شوش و شوشتر و بعد از ۵ روز راه‌پیمایی از مسیر دزفول به خرم‌آباد می‌رسد.
راولینسون مدت زیادی را در خرم آباد نمانده و لذا عمده سفرنامه او در این کتاب عمدتاً به مناطق و منازل اولیه سفر او مربوط می‌گردد.