کفایت الخصام

درباره کتاب

 این کتاب  از سلسله کتاب‌هایی است که دانشمندان خورستان در دفاع از امامت اهل‌بیت نوشته‌اند. کتاب «کفایه‌الخصام» ترجمه‌ای از کتاب «غایه‌المرام» است که درباره  امامت و ولایت به زبان عربی به قلم محدث بزرگوار مرحوم سید هاشم بحرانی از علمای بحرین نوشته شده است. مرحوم شیخ محمدتقی ملاباشی دزفولی کتاب «غایه‌المرام» را ترجمه کرده که این ترجمه یک تولید جدید و در حد یک ترجمه انتقادی است.

شیخ محمد تقی ملاباشی دزفولی فرزند شیخ علی که نسب به امیر معزالدین می‌برد در سال ۱۲۲۳ هجری قمری در دزفول متولد شد. در خاندان او افراد دانشور و اهل هنر کم نبودند. در میان آنها شیخ محمدرضا خوشنویس، شیخ اسدالله خوشنویس و شیخ علی دزفولی پدر شیخ محمدتقی را می‌توان ذکر کرد. شیخ محمدتقی دزفولی فرزندانی داشت که از میان فرزندان او، شیخ اسماعیل از همه معروف‌تر است که در تهران کتاب‌دار دانشمندی بود که در کتاب خانه سلطنتی قاجار مشغول بود و بین آنها به شیخ‌المشایخ معروف بود. 

کتاب مجموعا ۴۵۹ باب دارد و بحرانی تقریبا ۲۳۰ فضیلت را در آن ذکر کرده که برای هر یک، یک باب از شیعه و یک باب از اهل سنت، روایت نقل کرده است. در این باب‌ها می‌توانیم تفسیر نزدیک به ۱۰۰ آیه از قرآن کریم و ۱۳۰ حدیث را درباره امام علی(ع) ببینیم. در مجموع ۵ هزار حدیث نیز در این کتاب شریف وجود دارد. مطالبی در اهمیت «غایه المرام» از علامه امینی و آیت‌الله میر سید علی بهبهانی و بزرگان دیگر نقل شده است. 

این ترجمه تنها ترجمه کامل و شناخته‌شده «غایه المرام» است. به دلیل حجم وسیعی که «غایه المرام» دارد کمتر کسی جرات کرده به سمت آن برود چون کتاب دارای چند هزار حدیث با همه مطالب تاریخی، اعتقادی و قرآنی موجود در احادیث بوده است و البته ترجمه این کار فرصت مبسوط، همت بالا و دانش جامع می‌طلبد که شیخ محمدتقی انصافا همه اینها را داشته است.

آمار نشان می‌دهد ما با کتابی روبه رو هستیم که هم از جنبه متن و مصادر متن مهم (که مرحوم سیدهاشم بحرانی کتاب را از مصادر معتبر شیعه و سنی انتخاب کرده است) و هم از جهت ترجمه، ارزشمند است و می‌توان گفت یک دانش‌نامه فارسی در امامت است و هر کسی که بخواهد در باب امامت تحقیق کند باید به این کتاب رجوع کند.