افسون شهرزاد

توضیحات

     …قصه‌های هزار و یک شب گنجینه‌ای‌ست از عرف و آداب و رسوم و عادات و عقاید و خلقیات مردم جوامع اسلامی در سرتاسر «قرون میانه» و در آن نکته‌های آموزندۀ بسیار در باب زندگانی روزانۀ عامه و خاصه می‌توان یافت، از باده‌خواری و علاقه به آواز و موسیقی و ذوق عشرت جویی و تجمل‌طلبی امرا و خلفایی که مال خلایق بی‌پناه را دلخواهانه خرج می‌کردند، تا چاره‌گری‌های تنگدستانی که در برابر آن مایه ثروت و تجمل که مایۀ ناز عده‌ای بود، از درد دنیا و ستم اغنیا، رنج می‌بردند.

         ازین جهت هم کتاب هزار و یک شب یکی از منابع عمدۀ مطالعه و تحقیق در فرهنگ مردم برای شناخت جزئیات حال و روزگار عوام و خواص آن روزگارانست، الا آنکه افسانه‌های کتاب غالباً رنگی از مبالغه و گزاف بدانها زده است.

         اینها همه آگاهی‌هایی‌ست که از بررسی کتاب هزار و یک شب به دست می‌آید و انگیزه‌های اصلی نگارنده نیز در تألیف این کتاب یکی شوق شناخت فرهنگ مردم از طریق پژوهش در قصه‌ها بوده است و دو دیگر شگرفی کار زنی چون شهرزاد که پیروزیش در بیدادستیزی، فرآوردۀ کارگاه صدفه و بخت و از دولت دلفریبی و کرشمه‌ناکی نیست، زیرا از آنچه به قول می‌گوید، به فعل نمی‌کنند، بلکه زادۀ سخندانی است که سخنی دارد چون سحر و این خود جلوهایست از هوشیاری و کاردانی.