بزرگان یارسان

توضیحات

أهلِ حَقّ یا یارسایان عنوان پیروان طریقتی مذهبی ـ عرفانی  است با آداب و متون مذهبی خاص خود و دارای بعضی اعتقادات که در مواردی با اسلام مطابقت ندارد. این آیین که در میان طوایف کرد ، لر  و ترک زبان  پیروان بسیار دارد، در بستری اسلامی رشد کرده و در عین حال، به سبب غلو  در علی بن ابیطالب  با سایر فرق غالی شیعه  نزدیکی  دارد، اما با این همه، بعضی از مبادی آن را می‌توان در اعتقادات و سنت‌های فکری و فرهنگ عامه مردمان ساکن غرب ایران جست‌وجو کرد و رگه‌هایی از اعتقادات ایرانی پیش از اسلام را نیز در آن یافت.

یارسایان ایران ، اکثرا در کرمانشاه ، لرستان ، آذربایجان شرقی ، زنجان ، همدان ، تهران  و خراسان  حضور دارند. در خارج از ایران، در کشورهایی مانند ترکیه ، عراق ، آلبانی ، افغانستان  و سوریه  زندگی می‌کنند. آثار آنان به زبان‌های کردی ، لری و ترکی  نوشته شده، اما آنچه برای همه آنان حجت است آثار کردی است و آثار لری و ترکی در میان اهالی همان زبان‏‌ها کاربرد دارند.

آنان به نوعی تناسخ  معتقدند و باور دارند که خدا در بشر ظهور می‌کند.  مکان مقدس آن‌ها پردیور نام دارد که آن را هم‌رتبه کعبه  می‌دانند. سر سپردگی ، برگزاری مراسم در جمخانه ، روزه غار ، حرمت تراشیدن شارِب (سبیل)، اعتقاد به نذر  و نیاز، برپایی آتش سر قبر میت در اولین شب درگذشتش و… از احکام و آداب ویژه آنان است. همچنین پاکی، راستی، نیستی و ردا، اصول چهارگانه اخلاقی آن‌ها است.

خاندان‌های شاه ابراهیمی، بابا یادگاری، عالی قلندری، خاموشی، میرسوری، سیدمصطفی، حاجی باویسی، زنوری، آتش‌بیگی، باباحیدری و شاه هیاسی از خاندان‌های اهل حق هستند.

 درباره نویسنده : صدیق صفی‌زاده (بوره‌که‌ای) (زاده ۱۳۲۲ در زرینه ورمزیار) نویسنده، مترجم، فرهنگ‌نویس، شاعر، پژوهشگر ادبیات و تاریخ کرد اهل ایران  است. صفی‌زاده بیش از هر چیز به دلیل تصحیح متون کلاسیک ادبیات کردی ، ترجمهٔ برخی آثار فارسی به زبان کردی و نیز نگارش فرهنگ‌های واژگان کردی-فارسی ماد و بوره‌که‌ای شناخته شده‌است. صدیق صفی‌زاده قرآن را به کردی سورانی  ترجمه کرده و همچنین تفسیری به زبان کردی بر جزء سی‌ام قرآن نوشته که با نام تفسیر بوره‌که‌ای شناخته شده‌است. او برگزیده‌ای از اشعار مولوی ، شاهنامه فردوسی  و خیام را به کردی سورانی ترجمه کرده‌است. صفی‌زاده همچنین پژوهش‌هایی در رابطه با دین یارسان انجام داده و علاوه بر چاپ کتاب‌هایی دربارهٔ شخصیت‌های دینی یارسان، نسخه‌ای از کتاب سرانجام را نیز تصحیح و با عنوان نامهٔ سرانجام منتشر کرده‌است.