او , تو , من در عرفان ایران از دیدگاه حافظ

توضیحات

دیوان حافظ یک دیوان عرفانی است و درحقیقت یک کتاب عرفان است بعلاوه جنبه فنی شعر، به عبارت دیگر عرفان است بعلاوه هنر. در میان دواوین شعرای فارسی دیوان عرفانی زیاد است، اما دیوانی که واقعاً از یک روح عرفانی سرچشمه گرفته باشد یعنی واقعاً عرفان باشد که به صورت شعر بر زبان سراینده اش جاری شده باشد نه اینکه شاعری بخواهد به سبک عرفان شعر گفته باشد، زیاد نیست.

چنانکه بسیاری از پژوهشگران نشان داده اند، حافظ فراوان واژگان عرفانی و مایه ها و داده های آن را به کار برده است. با این که هیچ یک از گذشتگان همزمان حافظ تا دویست سال پس از او، حافظ را صوفی یاعارف ندانسته اند و آن را خواهیم دید، پژوهشگران هشتاد سال گذشته تنها به همین روی که او واژگانی را به کار برده که با واژگانی عرفانی مشترک است و عده ای آن هم در سرزمین های دور و بی آشنایی مستقیم با حافظ او را عارف دانسته اند، بی هیچ راهنما، نشانه یا راهگشای، چیز ها نو …